https://www.pentapostagma.gr/kosmos/7051647_erntogan-geopolitikos-pantoyrkismos-kai-i-ideologia-toy-neoy-halifatoy
———–
Η Τουρκία σε διάφορα στάδια της ιστορίας της, χρησιμοποίησε ενεργά ιδεολογικά όργανα στην εξωτερική της πολιτική. Δύο ιδεολογίες που χρησιμοποιούνται πιο ενεργά αυτή τη στιγμή: ο πανισλαμισμός και ο παντουρκισμός. Ωστόσο, αυτά τα ιδεολογήματα στην ουσία τους αντιφάσκουν μεταξύ τους.
Ο παντουρκισμός είναι μια ιδεολογική και πολιτική τάση, που βασίζεται στην ιδέα της δημιουργίας ενός κοινού τουρκικού κράτους. Οι ιδέες του παντουρκισμού εκφράστηκαν για πρώτη φορά από τον Ισμαήλ Γκασπρίνσκι. Ο παντουρκισμός του Γκασπρίνσκι, ορίστηκε ως η επίτευξη μεγαλύτερου βαθμού ενότητας μεταξύ του τουρκικού λαού. Υπέθεσε ότι η ενότητα, θα βοηθούσε τον αγώνα ενάντια στην οπισθοδρόμηση του μουσουλμανικού πληθυσμού της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Οι Τούρκοι ιδεολόγοι υιοθέτησαν αργότερα την ιδεολογία του παντουρκισμού. Η τουρκική μορφή του παντουρκισμού έλαβε πολλά επίπεδα: εσωτερικό (τουρκισμός του κράτους) και εξωτερικό (δημιουργία του κράτους του Τουράν).
Ο πανισλαμισμός βασίζεται στην ιδέα της ενότητας όλων των μουσουλμάνων και στην ανάγκη εδραίωσής τους σε ένα ενιαίο μουσουλμανικό κράτος. Για πρώτη φορά, αυτή η ιδέα προτάθηκε από τον Τούρκο παιδαγωγό Namyk Kemal και συνεχίστηκε από τον Jamal al-Din al Afghani. Με βάση τις διατάξεις του Κορανίου για την αδελφότητα των Μουσουλμάνων και την ανάγκη για αμοιβαία βοήθεια, προτάθηκε η ιδέα της ένωσης όλων των Μουσουλμάνων υπό την κυριαρχία ενός χαλίφη. Ο Τούρκος σουλτάνος θα έπαιζε τον ρόλο του χαλίφη.
Η θεμελιώδης αντίφαση μεταξύ αυτών των δύο ιδεολογιών βρίσκεται σε σχέση με την έννοια του εθνικισμού. Στον Παντουρκισμό, ο εθνοτικός εθνικισμός είναι βασικό στοιχείο. Στην ισλαμική κουλτούρα, η προσφυγή στον εθνικισμό είναι αμαρτία.
Ο τουρκικός ισλαμισμός, που προβάλλεται στην εξωτερική πολιτική, συγκρούεται με τον αραβικό και ριζοσπαστικό ισλαμισμό. Όσο πιο ενεργά εργάζεται η Τουρκία, τόσο περισσότερη αντίσταση δέχεται. Αυτές οι θρησκευτικές ιδεολογίες είναι καταδικασμένες σε συνεχείς συγκρούσεις. Οποιαδήποτε σύγκρουση, ακόμη και σε ιδεολογικό επίπεδο, στραγγίζει τους πόρους του κράτους, γεγονός που περιορίζει τις δυνατότητές του. Η ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το επιβεβαιώνει. Ο Ερντογάν τώρα επαναλαμβάνει αυτή την ιστορία και οι τρέχουσες προσπάθειες να κάνει εικασίες για την ισλαμική ιδεολογία, είναι γεμάτες με τεράστια προβλήματα για την Τουρκία στο μέλλον.
Η αποφυγή της αποτυχίας μακροπρόθεσμα, είναι δυνατή μόνο με μία προϋπόθεση: η Τουρκία πρέπει να αλλάξει τον εαυτό της. Οι τουρκικές ελίτ πρέπει να αναπτύξουν μια νέα πολιτιστική στρατηγική. Θα μπορέσει η Τουρκία να συνειδητοποιήσει την ανάγκη για αλλαγή; Ποια κατεύθυνση θα πάρουν αυτές οι αλλαγές; Ο χρόνος θα δείξει.